Nesli Tükenen 8 Hayvan Türü adlı yazımızda bu hayvanları inceleyerek neden bu durumda olduklarını araştıracağız. Aynı zamanda bu hayvanlarla alakalı her türlü istatistik verisi de paylaşılacaktır. Nesli tükenen hayvanların nesillerinin kurtarılmasının neden önemli olduğuna da değinilecektir.
Hayvanlar, canlılar âleminin en gelişmiş temsilcilerinden sayılırlar. Hareket yetenekleri ve karmaşık metabolizmaları sayesinde hayvanlar doğada geniş coğrafyalarda yaşayabilir ve doğayı etkileyebilir. Doğayı şekillendiren insan da aslında bir hayvan türüdür.
Doğada hayvan türü sayısı olarak çeşitli sayılar bulunsa da çok farklı sayılar mevcuttur. Hayvanlar canlı sınıflandırmasına göre bir âlem olarak nitelendirilir. Dünya üzerinde 1,5 milyon havyan türü olduğu bildirilmektedir. Ancak bu sayı bazı düzenlemelere göre 20 milyona hatta 50 milyona kadar çıkabilmektedir. Ancak bu türlerden çok azı gelişmiş olup doğada belirgin bir şekilde var olabilirler.
İçerik Navigasyonu
Hayvanlar Alemi Sınıflandırması
Nesli tükenen hayvan türlerini incelemeden önce biraz hayvanlar âleminin nasıl bir yapı olduğuna bakmak gerekiyor. Hayvanlar ilk olarak iki ayrı türe ayrılır.
- Omurgalı
- Omurgasız
- Omurgasız hayvanları sıralamak gerekirse:
- Süngerler
- Sölenterler
- Soluncanlar
- Yumuşakçalar
- Eklembacaklılar
- Derisidikenliler
Şeklinde sıralamak gerekir. Bu hayvanlar bir omurgaya sahip olmayan basit hayvanlardır. Burada bir listesini yapacağımız omurgalılarsa daha gelişmişlerdir:
- Balıklar
- Kurbağalar
- Sürüngenler
- Kuşlar
- Memeliler
Bu türlerden özellikle memeliler çok gelişmiş ve karmaşık yapılı canlılardır. Burada hayvanlar âlemine kısa bir göz attıktan sonra artık nesli tükenmekte olan hayvanlardan beş tanesini inceleyebiliriz.
Nesli Tükenen Çitalar
Nesli tükenen hayvanlardan en önemlilerinden biri çitadır. Çita herkes tarafından en hızlı koşan hayvanlardan biri olarak bilinir. Ancak herkes tarafından bilinmeyen konuysa çitanın nesli tükenmekte olan bir hayvan olduğudur.
Kedigiller familyasından gelen Çita, dünyanın karada en hızlı koşan hayvanı olarak bilinir. Fakat 2016 yılında çitaların sayısının yedi bin kişilere kadar düştüğü ve çok yüksek risk altında olduğu açıklandı. Çita nüfusu en çok Asya bölgesinde zarar görüyor. Genel olarak Güney ve Doğu Afrika’da yaşayan çitalar az sayıda olsalar da Horasan Bölgesinde de yaşamaktadır.
Boyları 70-9 cm civarında olup kiloları 21-72 kg civarındadır. Kendi familyasının ilginç türlerinden biridir. Ancak soyları tükenme tehlikesi ile karşı karşıya oldukları biliniyor. Bunun nedeniyse çitaların koruma alanlarından dışarıya çıkması. Bu nedenle de avcılar tarafından avlanma riskleri yüksek. Bu da çitaların soylarının azalmasına yol açıyor.
Devletler çitaların soylarının azalmaması için çeşitli çalışmalar yapsa da bu çalışmalar yetersiz kalıyor. Zimbabwe ülkesinde 1200 civarında çita varken şu an 100 civarında çitanın olduğu tahmin ediliyor.
Kutup Ayılarının Nesli Tükeniyor
Nesli tükenmekte olan hayvanlardan biri de kutup ayıları olarak öne çıkıyor. Kutup ayıları hatta nesli tükenmekte olan hayvanların başında geliyor. Nesillerinin tükenmekte olmasının nedeni hiç de şaşırtıcı değil. Dünyada karbon salınımın artması sera gazı etkisi yaparak kutuplardaki buzulların erimesine yol açıyor. Bu durumda kutup ayılarının doğal yaşam alanı olan kutup buzullarının yüzölçümünün azalmasına yol açıyor.
Kutup ayılarının nüfusları son on yıla göre yarı ayrıya düştü. Ne yazık ki kutup ayılarının nüfusları azalmaya devam ediyor ve yapılan çalışmalar bunu engellemede yetersiz kalıyor. İklim değişikliği, avlanma gibi nedenlerden dolayı birkaç on yıla kutup ayılarının neslini tamamen tüketeceği belirtiliyor.
Nesli Tükenmekte olan İlginç Bir Tür Cava Gergedanı
Nesli tükenmekte olan ilginç bir hayvan da cava gergedanıdır. Eskiden Cava Adasından Çin’in güneyine kadar bir alanda yaşadığı biliniyordu. Günümüzde ise Cava Adasındaki bir milli parkta yaşamaktalar.
Günümüzdeki sayılarının yalnızca altmış kadar olduğu tahmin ediliyor. Nesli tükenmesinin nedeni Çinlilerin geçmişte gergedan boynuzu şifa verici bulması idi. Bu nedenle de gergedanlar sürekli olarak katledilerek sayıları oldukça azaldı.
Sumatra Orangutanı
Sumatra orangutanı doğal ortama bırakıldıkları zaman ancak elli yaşlarını görebilirler. 2018 verilerine göreyse sumatra orangutanı yalnızca 15 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Dünyanın en yaşlı sumatra orangutanı olan altmış yaşında Avustralya’da Perth şehrinde bir hayvanat bahçesinde öldü. Sumatra orangutanlarının sayısı gün geçtikçe azalırken yetkililerin bu konumda bir şeyler yapması gerekiyor.
Deri Sırtlı Deniz Kaplumbağası
Deri Sırtlı Deniz Kaplumbağası nesli tükenmekte olan denizlerde yaşayan bir kaplumbağa türüdür. Bu tür ülkemizde de zaman zaman deniz kıyılarında gözlemleniyor. Ancak sayıları gün geçtikçe azalmaktadır. Boyları iki metreye kadar ulaşıyor ve 600 ila 1000 kg kadar kütleleri vardır. Bu nedenle de dünyada yaşayan en büyük kaplumbağa türü olarak biliniyor.
Ortalama otuz ila elli yıl yaşayan bu hayvanlar nesli tükenme tehlikesi yaşıyor. Nesli tükenmekte olan bu hayvanın neslinin koruma altına alınması çalışması yapılıyor.
Macellan Pengueni
Küresel ısınmanın diğer bir kurbanı da Macellan penguenleri olarak örnek gösterilebilir. Güney Arjantin’de büyük tehlike altında bulunan bu penguen türleri Antarktika’nın donmuş sularında yaşayan balıkların sayılarının azalması ve okyanus akıntılarının ısınması sebebiyle göç ediyor.
Yeni gıdalar bulmak için yüzlerce kilometre seyahat etmek zorunda kalan penguenler bu yolculuk sırasında diğer canlılar tarafından yeniyorlar. Nesli tükenmeye yüz tutmuş bu hayvanların nesillerinin koruma altına alınması gerekiyor.
Altın Başlı Langur
Büyük çoğunluğu Vietnam’da yaşayan Altın başlı langurlar uzun senelerdir koruma altındadır. 2017 yılı verilerine göre sayılarının yetmişten az olduğu biliniyor. Bir primat türü olup soyu ciddi tehdit altında olan primat türlerinden bir tanesidir.
Vietnam’a özgü olup soylarının tükenmesi an meselesidir. Bu nedenle Vietnam hükümeti tarafından koruma altına alınmış ve soylarının artırılmasını uğraş gösterilmektedir.
Sumatra Kaplanı
Sumatra kaplanı da nesli tükenen hayvanlardan biridir. Yeryüzünde yaşayan en küçük kaplan türü olarak bilinirler. Sumatra kaplanlarının sayısının dört yüzden az olduğu bilinmektedir. Buna rağmen Sumatra Adasının Riau eyaletinde Muara Lembu köyünde tuzağa çekilen dişi bir Sumatra kaplanı ölü bulundu.
Yani nesli tükenen hayvanların büyük düşmanı maalesef ki insanlar. İnsanların onları avlaması sonucu soyları sürekli olarak tükenen hayvanlardan bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Soylarının tükenmemesi için koruma planı oluşturulması ve avcılığın önlenmesi gerekiyor. Aksi taktirde önemli bir kaplan türü yeryüzünden silinebilir.
Dağ Gorili
Dağ Gorili de nesli tükenmekte olan hayvanlardandır. Goril bir primat olup dağ gorili da doğu gorillerinin alt türüdür. Doğu gorillerinin iki alt türünden birisi olan Dağ gorilleri genel olarak Uganda’da, Doğu Afrika’da Rwanda’nın volkanik yamaçlık yerlerinde ve Kongo Cumhuriyeti’nin doğusunda bulunurlar.
Yaşam alanlarının diğer goril türlerine göre daha az olması tükenme risklerini artıran bir unsurdur. Dağ gorilleri 1996 ile 2016 yılları arasındaki yirmi yılda nüfuslarının yaklaşık yüzde yetmişini kaybettiler.
Ülkemizde Nesli Tükenmekte olan Hayvanlardan Vaşak
Daha çok ülkemizde yaşadığı bilinen bir hayvan türü olan vaşak aslında etçil ve yabani hayvani türlerinin ortak bir adıdır. Kedigiller familyasını kapsayan bu tür dünyada genel olarak ülkemizde yaşar.
Ancak ülkemizdeki avcılık faaliyetlerinin fazla olması neden ile sayıları yıllar geçtikçe azalmaya yüz tutmuştur. Kedigiller familyasından olsalar da kedilerden çok daha ağır hayvanlardır. Aynı zamanda boyutları da oldukça büyüktür.
